In België worden elk jaar meer dan 110.000 baby’s geboren. De meeste zwangerschappen verlopen als laag risico, maar de organisatie van de opvolging blijft vandaag versnipperd. Het KCE-rapport 326B (2019) wees op verschillende knelpunten: een beperkte coördinatie tussen zorgverleners, ongelijkheden in toegang tot zorg en een onvoldoende integratie tussen prenatale en postnatale begeleiding.
Tegelijkertijd wordt de ligduur op de materniteit steeds korter, waardoor een groter deel van de zorg verschuift naar de eerste lijn. Toch blijven bestaande aanbevelingen—zowel prenataal als postnataal—onvoldoende gekend en onvoldoende toegepast.
Daarom lanceerde de FOD Volksgezondheid, samen met het Evikey-netwerk, een oproep om vroedvrouwen te ondersteunen in hun dagelijkse praktijk.
Centraal in dit project stond de ontwikkeling van evidence-based kwaliteitsindicatoren voor de pre- en postnatale zorg door vroedvrouwen.
Het onderzoek werd uitgevoerd door vroedvrouw-onderzoekers van de hogeschool Odisee, met methodologische ondersteuning van de expertisecentra binnen het Evikey-netwerk. Een breed spectrum aan professionals nam deel: vroedvrouwen, gynaecologen, huisartsen, psychologen en praktijkexperten.
Deel 1 – Ontwikkeling van kwaliteitsindicatoren
Na een systematische screening van de literatuur en bestaande richtlijnen analyseerde een multidisciplinair team 746 aanbevelingen.
Via een zorgvuldig proces met meerdere Delphi-rondes werden 19 kwaliteitsindicatoren gevalideerd als zowel relevant als haalbaar. Ze hebben betrekking op proces- én uitkomstindicatoren, zoals borstvoedingsduur, mentale gezondheid en doorverwijzing. Voor elke indicator werd een gedetailleerde fiche opgesteld met onder meer de motivatie, meetmethode, gebruikte databronnen en praktische toepassing.
Deel 2 – Een implementatieplan voor het werkveld
Naast de ontwikkeling van de indicatoren werkte het team een implementatieplan uit om hun gebruik in de pre- en postnatale zorg te ondersteunen. Het plan focust op vijf kernprioriteiten:
- Perinatale mentale gezondheid
- Tijdige en veilige doorverwijzing
- Toegankelijke informatie voor (toekomstige) ouders
- Gegevensdeling en harmonisatie van perinatale dat
- Ontwikkeling van een nationaal portfolio voor vroedvrouwen
Het project sluit aan bij nationale en internationale initiatieven, en bouwt verder op bestaande kwaliteitsmodellen en verbetersystemen.
Vooruitzichten
Met deze 19 gevalideerde indicatoren beschikken vroedvrouwen over concrete, evidence-based instrumenten om:
- de kwaliteit van de perinatale zorg te versterken,
- interprofessioneel samen te werken,
- en hun praktijkvoering op een betrouwbare manier op te volgen.
Dit project vormt een belangrijke stap richting een geïntegreerd en coherent perinataal zorgpad, gebaseerd op kwaliteit en veiligheid, en afgestemd op de noden van ouders en kinderen.
Praktische informatie
Projectcoördinatie:
Uitvoeringsjaar:
2024
Looptijd:
12 maanden
Betrokken beroepsgroepen:
Vroedvrouwen, gynaecologen, huisartsen en psychologen.